Amsterdam is populair bij toeristen. Maar ook juristen mogen graag kennisnemen van wat er in onze hoofdstad allemaal gebeurt. In Den-Haag worden de regels opgesteld en in Amsterdam blijkt vaak hoe de praktische toepassing daarvan is. Het is alsof ADO tegen Ajax voetbalt maar ADO de spelregels voor aanvang mag vaststellen.
Ernst Loendersloot, senior kandidaat notaris te Maastricht
Of de uitkomst van die wedstrijd desondanks al bij voorbaat vast staat, laat ik aan voetbalfans over. Maar in een zaak die recent door het Gerechtshof in Amsterdam is beslist, blijkt dat de underdog twee keer afgestraft kan worden.
Zoon is onterfd
Een moeder had een dochter en een zoon. De zoon was het zwarte schaap van de familie en daarom had moeder hem in haar testament onterfd. Hij kreeg dus niets uit haar erfenis. Ook had moeder in het testament de zogeheten uitsluitingsclausule laten opnemen. Alles wat haar erfgenaam van haar zou erven, zou alleen van deze erfgenaam zijn en bij een echtscheiding niet gedeeld hoeven te worden met de koude kant.
Moeder overlijdt uiteindelijk en de dochter is de enige erfgenaam. De zoon had een beroep kunnen doen op zijn legitieme portie waardoor hij toch erfgenaam zou zijn en een geldbedrag zou krijgen ter grootte van de helft van een kindsdeel. De zoon besluit dat niet te doen. Met zijn zuster spreekt hij af dat hij afziet van zijn recht op de legitieme portie. Als tegenprestatie betaalt zij hem een geldbedrag. Simpel gezegd: hij wordt afgekocht.
Hij staat dus op 1-0 achterstand.
Zoon ligt in scheiding
Helaas voor hem gaat het in de rest van zijn privé leven ook niet zo geweldig. Hij is namelijk getrouwd in de wettelijke (algehele) gemeenschap van goederen, maar zijn echtgenote vraagt de echtscheiding aan. Daarbij verklaart ze recht te hebben op de helft van de afkoopsom omdat die in de gemeenschap van goederen valt.
De man probeert dat onheil af te wenden door zich te beroepen op de uitsluitingsclausule die in het testament van zijn moeder staat. Alles wat hij van haar heeft geërfd is alleen van hem en hoeft hij dus niet met zijn (toekomstige) ex-vrouw te delen.
Krijgt de ex de helft van de afkoopsom ?
De interessante vraag die de (scheids)rechters nu moeten beantwoorden is óf de afkoopsom uit de erfenis kwam of niet.
Zo ja: dan hoeft hij niet te delen.
Zo nee: dan is hij de helft kwijt aan zijn ex.
Oftewel: heeft de buitenspel val gewerkt en is het gelijkspel of niet ?
De rechters zijn in dit geval duidelijk. De zoon was onterfd en heeft geen beroep gedaan op zijn legitieme portie. Hij heeft zelfs expliciet daarvan afstand gedaan. Het geldbedrag was bedoeld als afkoopsom en speelt enkel tussen zijn zuster (als enig erfgenaam) en hemzelf (als onterfd kind). Hij moet de afkoopsom gewoon delen aangezien de anti-schoondochter clausule niet voor hem en de afkoopsom geldt.
De buitenspel val werkt dus niet, de stand blijft 1-0. Sterker nog, de underdog krijgt een strafpunt waardoor de wedstrijd verloren wordt met 2-0.
Advies
Mocht jij een zwart schaap als kind hebben en dat onterfd hebben, dan raad ik je aan om nog eens met je notaris te kijken naar je testament. Misschien moet je jouw uitsluitingsclausule aanpassen. Zet er in dat die niet geldt voor jouw onterfde kinderen wanneer ze zich beroepen op hun legitieme portie, dan straf je het zwarte schaap ook dubbel. Maar misschien gaat dat je te ver ?
Wil je hierover wat laten weten, stuur dan een mail.
