Er is iets vreemds aan de hand met de legitieme portie. Volgens een onderzoek uit 2020 van de Radboud Universiteit Nijmegen is het grootste deel van de Nederlanders vóór afschaffing. Uit een recenter rapport van de Rijksuniversiteit Groningen blijkt echter dat maar 19% van de ondervraagden voorstander daarvan is. Nog eens 40% vindt dat het afhankelijk is van de omstandigheden.
Een kind dat onterfd is, kan de legitieme portie inroepen. Die portie is slechts de helft van zijn kindsdeel. Heeft de ouder tijdens leven schenkingen gedaan, dan moeten die opgeteld worden bij de nalatenschap. Deze maatregel is bedoeld om te voorkomen dat een ouder de erfenis uitholt en daardoor de hoogte van de legitieme portie verlaagd. De wetgever heeft kinderen zo proberen te beschermen.
Toch kunnen ouders die een verstoorde relatie hebben met een kind de legitieme portie verkleinen. Daarover heeft mijn collega Jasper Nobel zich uitgesproken.
Die mogelijkheid doet zich alleen voor als de ouder opnieuw getrouwd is. In de huwelijkse voorwaarden met zijn nieuwe partner kan de ouder vastleggen dat slechts 1% van het vermogen van hem is. De partner bezit dan de andere 99%. Overlijdt de ouder, dan is de nalatenschap niet de helft van het totale vermogen, maar slechts 1%. De legitieme portie wordt daardoor dus kleiner.
Ik denk wel dat deze route vragen om moeilijkheden is. Een onterfd kind kan proberen de huwelijkse voorwaarden onderuit te halen op grond van bijvoorbeeld de Actio Pauliana. De langstlevende staat dan een langdurige en kostbare rechtszaak te wachten.
