Wie van de Drie ? Met die slogan brengt de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) onder de aandacht dat het beter is als jij kiest wie jouw belangen gaat behartigen als jij dat zelf niet meer kunt.
Kies jij niet en krijg je bijvoorbeeld Alzheimer, dan zal de rechter op verzoek van een belanghebbende een bewindvoerder aanwijzen. Maar wie dat is en of er een relatie is tussen jou en deze persoon is dus aan de rechter.
Wil je liever zelf de touwtjes in handen houden en een voor jou vertrouwd persoon kiezen, dan zul je dus op tijd actie moeten ondernemen. Jouw keuze en jouw bijzondere wensen kun je bij de notaris vastleggen in een Levensloop-akte.
Is de thuiszorg een goede keuze ?
Ik heb eerder geschreven over een situatie waarbij een patiënt in zijn testament had bepaald dat de fysiotherapeute mee moest delen in de erfenis. Deze zorgverlener werd terecht ontslagen door haar werkgever omdat zij verzwegen dat zij had geërfd van haar patiënt. De relatie arts/patiënt is een ongelijke. Een arts kan (morele) druk uitoefenen om zelf een (financieel) voordeel te krijgen.
In het kader van de keuze van een vertrouwenspersoon die jouw zaken gaat regelen kwam ik een andere uitspraak die gelijkenis vertoont met mijn eerdere column. Hier had een ouder persoon die nog thuis woonde de hulpverlener van de thuiszorg aangewezen als haar vertrouwenspersoon. Daartoe was een (Levensloop-)akte opgesteld bij de notaris. De notaris had daarbij kritische vragen gesteld en was uiteindelijk tot de conclusie gekomen dat de cliënt inderdaad zelf die keuze had gemaakt en niet daartoe “aangemoedigd” was door de verpleegster. Er was dus geen sprake van een ongelijke relatie die door de zorgverlener misbruikt werd om voordeel te behalen.
Toch ging het (bijna) mis voor de medische hulpverlener. Want ze meldde bij haar werkgever niet dat zij deze uitgebreide volmacht had gekregen en gebruikte wel de PIN-pas van deze oudere om geld op te halen en boodschappen voor haar te halen.
Na het overlijden van haar cliënt, kwam dit alles aan het licht. De thuiszorg-organisatie vond dat dit alles voldoende reden om de verpleegster te ontslaan, mede omdat het vertrouwen van derden (zoals de familieleden) in de organisatie hierdoor geschaad zou zijn.
De rechter vond ontslag te ver gaan in deze zaak. Tussen de regels door lees ik dat de rechter het “niet sjiek” vond van de hulpverleenster dat zij het bestaan van de volmacht niet had gemeld bij haar werkgever. Maar de thuiszorg-organisatie had zelf geen regels hiervoor opgesteld waardoor onduidelijk was wat wel en niet mocht. De enige regel die er intern wel was, betrof het verbod op het aangaan van een financiële relatie met een cliënt. Maar daaronder viel volgens de rechter niet dat de verpleegkundige als vertrouwenspersoon was opgenomen in de Levensloop-akte.
Dat zij wel boodschappen betaalde en geld ophaalde met de PIN-pas van haar cliënt werd niet bezwaarlijk gevonden. Sterker nog: de thuiszorg-organisatie erkende dat dit redelijk normale praktijk is.
Moraal
Jij moet zelf kiezen Wie van de Drie jouw belangen gaat behartigen. Maar je moet kritisch zijn in je keuze, ook om anderen niet in de problemen te brengen, zoals hier de verpleegster (die (uiteindelijk) haar baan mocht behouden).
Er is dus behoefte aan een instantie die wel te vertrouwen is en neutraler is dan de thuiszorg of fysiotherapeute. Een tijd terug las ik ook dat veel ouderen behoefte hebben aan een mentor. Die helpt hen dan met diverse zaken (zoals de administratie en de aanvraag van zorgtoeslagen) nog vóórdat de Levensloop-akte in werking treedt.
Persoonlijk denk ik dat de notaris een hele goede keuze is om als mentor en als gevolmachtigde in de Levensloop-akte op te treden. We werken iedere dag met gecompliceerde (wettelijke) regels, moeten daarbij veel gegevens controleren en daar een administratie van bijhouden. Maar het belangrijkste is dat we onder voortdurende controle staan van diverse instanties zoals het Bureau Financieel Toezicht (BFT), de Registratie en onderworpen zijn aan het tuchtrecht.
Graag hoor ik wat jij daarvan denkt ?
Nb.: De Levensloop-akte wordt ook wel levenstestament genoemd. Ik merk dat die laatste term verwarrend is omdat mensen denken dat ze alles al geregeld hebben in hun (gewone) testament. Maar een testament werkt pas ná het overlijden. De Levensloop-akte is juist bedoeld voor de periode vóór je dood, als je zelf je zaken niet meer kunt regelen. Daarom geef ik de voorkeur aan de term: Levensloop-akte.