Op zaterdag 19 augustus jl. zat ik weer in de radiostudio bij Constant Nuytens en Joep Peters voor een uitzending van Valkenburg Actueel. Ik bereid dan een aantal notariële onderwerpen voor die op dat moment spelen.
Vanwege de aanslag op de Ramblas in Barcelona, hebben we in de studio besloten om één onderwerp niet te behandelen uit piëteit jegens de slachtoffers en hun familie. Toch wil ik dit graag via deze weg onder je aandacht brengen.
Ernst Loendersloot – senior kandidaat notaris te Maastricht
Salvador Dali wordt opgegraven en er wordt DNA afgenomen
Als intro voor het onderwerp had ik bedacht dat veel luisteraars tijdens de zomervakantie naar Spanje zijn geweest. Een wereldbekende Spaanse kunstenaar is Salvador Dali. Op 23 januari 1989 is hij overleden en hij liet geen vrouw of (klein)kinderen na. Althans, dat werd gedacht.
Want mevrouw Maria Pilar Abel Martinez claimde dat zij zijn dochter (en dus enige erfgename) is. Daarom is deze zomer het graf van Dali geopend en zijn DNA-monsters uit zijn botten gehaald.
Wie erft en per wanneer ?
Mocht blijken dat mevrouw Martinez inderdaad de dochter is van, dan wordt het voor notarissen en andere juristen pas echt interessant. Want vanaf welk moment is zij dan eigenlijk erfgenaam en erft zij dan het gehele vermogen van Dali dat er was op het moment van zijn overlijden of op een ander (later) moment ?
Nederlandse hulp ?
In Nederland is over dit soort vragen al nagedacht en zijn er wettelijke regels opgesteld. Misschien dat Spaanse rechters bij het beantwoorden van de vragen te rade kunnen gaan in ons land.
Volgens de Nederlandse wet zou de dochter van Dali, met terugwerkende kracht tot haar geboorte het kind zijn van haar vader. Dus niet pas vanaf het moment dat de DNA testen uitwijzen dat zij zijn kind is.
Maar dat zou betekenen dat zij al erfgenaam zou zijn per het moment van het overlijden van Dali in 1989. Terwijl pas anno 2017 vastgesteld wordt dat zij een dochter is van.
Wat moet je dan doen met alles wat tussen 1989 en 2017 heeft plaatsgevonden ? Er is een Dali Foundation opgericht en die zal geld uitgegeven hebben en ontvangen in die 28 jaar. Moet dat allemaal ongedaan gemaakt worden ? En hoe zit het dan met de mensen die van deze foundation geld hebben ontvangen of daarmee contracten zijn aangegaan ?
Goeder trouw
In Nederland is geregeld dat zij die te goeder trouw hebben gehandeld niets te vrezen hebben. Dus de dakdekker die in 2016 het dak van het museum heeft gerepareerd, hoeft niet bang te zijn dat hij zijn factuur via mevrouw Martinez betaald moet zien te krijgen.
Maar erfgenamen vallen in Nederland niet onder deze regeling. Voor hen is er een andere regeling. Simpel gezegd: datgene wat er over is van de erfenis moeten zij aan de “echte” erfgenamen afstaan. Dus de foundation zou alleen wat er nu nog is aan mevrouw Martinez moeten overhandigen. Wat geweest is, is geweest.
Peildatum
Maar wat is het moment in de geschiedenis waarop je moet gaan kijken wat er over is ? Het moment waarop het DNA-monster is genomen, dat waarop de uitkomst van de DNA-testen bekend is geworden of de rechter een uitspraak heeft gedaan ?
Ook daar is over nagedacht en er is gekozen voor een duidelijke en simpele peildatum: namelijk het moment dat het verzoek tot vaststelling van het ouderschap is ingediend. Dus de datum dat mevrouw Martinez de rechter verzocht om vast te laten stellen dat zij dochter is van.
En geen dag eerder.
Wie hierover meer wil weten voor Nederlandse situaties kan ik het artikel van Mr. L.M. de Hoog, De beperking van de terugwerkende kracht van de gerechtelijke vaststelling van het ouderschap ten behoeve van de verdrongen erfgenamen, in het Weekblad voor Privaatrecht, Notariaat en Registratie (WPNR) (nummer 7150, 13 mei 2017, pagina 399) aanraden.
Wil je hierover wat laten weten, stuur dan een mail.
